Waarom ‘Dat Heb Ik Ook’ De Meest Helende Woorden Kunnen Zijn

De Kracht van Gezien Worden

Iedereen kent het gevoel: je onbegrepen of alleen voelen, zeker in periodes van psychische nood of ontwrichting. Mensen die dit meemaken, vertellen vaak dat ze zich jarenlang niet meer herkenden – niet in zichzelf, niet in anderen, en niet in het leven dat ze leiden. En dan, vaak onverwacht, is er dat ene moment. Een gesprek, een verhaal, een gedeelde stilte. Iemand zegt: “Dat heb ik ook gehad” of “Ik herken wat je bedoelt”.

Dit ogenschijnlijk simpele moment van herkenning is geen kleinigheid. Het is een diepgaand en essentieel mechanisme voor genezing. Er bestaat veel onderzoek naar wat er misgaat in de geestelijke gezondheid, maar weinig naar wat mensen werkelijk heelt. Dit proces is zó belangrijk dat het onderwerp is van gericht onderzoek bij de Herstelacademie Haarlem. Wat blijkt? Achter deze krachtige ervaring schuilt een diep proces, dat Nicole Geene heeft weergegeven in een gestructureerd model. In deze blogpost verkennen we de zes verrassende fases van herstel die beginnen met het zien van jezelf in de ander.

Het Herstelmodel: Zes Stappen om Jezelf Terug te Vinden via Anderen

Het gevoel van herkenning is geen losstaande gebeurtenis, maar onderdeel van een dieper proces. Het “Herstelmodel (met de ander als spiegel)” breekt deze reis op in zes afzonderlijke, vaak verrassende, stadia. Het is een poging om grip te krijgen op kennis die van binnenuit komt – vanuit de mensen zelf. Het laat zien hoe de spiegel van een ander ons kan helpen om onszelf weer te vinden.

Het Begint met Projectie

De eerste fase in het model is projectie. Dit is het vaak onbewuste proces waarin je delen van jezelf—zoals pijn, eenzaamheid, maar ook hoop en kracht—weerspiegeld ziet in een ander. Dit gebeurt omdat je na een ontwrichtende ervaring deze gevoelens nog geen plek hebt kunnen geven in jezelf. Het is een verrassend beginpunt: heling start hier niet met zelfreflectie, maar met een reactie op een ander. Die weerspiegeling kan iets zijn dat je hoop geeft, maar net zo goed iets dat je irriteert of fascineert. Het is het onbewust gebruiken van anderen als spiegel voor wat er in jou leeft.

Herkenning is het Kantelpunt

De tweede fase is herkenning. Dit is het moment waarop je écht geraakt wordt door wat iemand zegt of doet. Je ziet plotseling de schoonheid van kwetsbaarheid en begint je te realiseren dat kwetsbaarheid ook in jezelf mag bestaan. Dit is een cruciaal kantelpunt dat je minder alleen doet voelen en ruimte creëert voor openheid. De fysieke aanwezigheid van de ander versterkt dit proces via zogeheten co-regulatie. Herkenning ervaren terwijl de ander er écht is, werkt vaak krachtiger dan wanneer je het alleen ervaart, bijvoorbeeld bij het lezen van een boek.

Het moment waarop iemand hoort: “Dat heb ik ook gehad”, of “Ik herken wat je bedoelt”, kan iets in beweging zetten wat therapie of medicatie soms niet voor elkaar krijgt: het gevoel van menselijkheid herstellen.

Erkenning Laat de Schaamte Verdwijnen

Na herkenning volgt erkenning. Dit is de stap waarin je voorzichtig over je eigen ervaringen begint te praten. Doordat anderen luisteren en je verhaal ontvangen, voel je je gezien en gehoord in je zoektocht, je pijn en je kracht. De schaamte die je misschien voelde, begint langzaam te verdwijnen. Een cruciale voorwaarde hiervoor is gelijkwaardigheid. Echte erkenning is lastig zolang je niet als gelijke wordt behandeld. Dit is de kern van plekken als de Herstelacademie, waar professionals, vrijwilligers en deelnemers elkaar ontmoeten als gelijken.

Echte Verbinding Komt Later Pas

De vierde fase, verbinding, bevat een contra-intuïtief inzicht. Echte, gelijkwaardige verbinding met anderen start het proces niet, maar is een resultaat van de voorgaande stappen. Herkenning en erkenning gaan vooraf aan verbinding. Dit is een belangrijk besef. We zoeken vaak direct naar verbinding als we ons eenzaam voelen, maar dit model laat zien dat we ons eerst gezien en erkend moeten voelen. Daarna ontstaan er vormen van verbinding zoals samen dragen, samenwerken, vriendschap en steun.

Door Anderen Vind Je Jezelf Terug

Via de verbinding met anderen ontstaat een hernieuwde verbinding met jezelf. Dit is de vijfde fase: jezelf terugvinden. Doordat je je herkend en verbonden voelt, ben je beter in staat om weer bij je eigen kern te komen. Het leidt tot concrete resultaten: je kunt jezelf beter accepteren, staat sterker en vindt meer rust. De spiegel van de ander heeft je geholpen om jezelf weer helder te zien.

Je Wordt Zelf een Spiegel

De laatste fase is getuigenis. Dit is het moment waarop je in staat bent om anderen te ondersteunen en te inspireren die aan hun eigen reis beginnen. Hierin zit de prachtige symmetrie van het model: anderen kunnen nu hun hoop op jou projecteren, net zoals jij dat ooit bij een ander deed. Je bent zelf de spiegel geworden.

Conclusie: Meer dan een Gevoel, een Fundamentele Vorm van Zorg

Herkenning is geen zacht, bijkomstig gevoel, maar een gestructureerde en krachtige motor voor herstel. Het is een proces dat een brug slaat tussen het individu en de gemeenschap. Het onderzoek naar dit fenomeen benadrukt een cruciale waarheid: in plaats van ons alleen te richten op wat er misgaat in de geestelijke gezondheid, moeten we meer aandacht besteden aan wat mensen werkelijk heelt.

Het laat zien dat zien en gezien worden misschien wel de meest fundamentele vorm van zorg is.

Wanneer was de laatste keer dat jij je écht gezien voelde, en welke deur opende dat voor jou?